Dược học Khải Mông

dược học

Người dịch: Lương y Hồ Sỹ Ái



Cổ lai y đạo vệ sinh

Lược xem bản thảo chư kinh lưu truyền

1. Nhân sâm ích khí hồi nguyên

Dưỡng vinh bổ vệ, giải phiền điều trung

2. Hoàng kỳ thu hãn bài nùng

Sinh cơ, cố biểu, sang ung, đa bì

3. Bạch linh thẩm thấp kiện tỳ

Xích thông thủy đạo, bạch nghi hóa đàm

4. Thương truật táo thấp, khổ cam

Khoan trung, phát hãn, trừ lam, dịch tà

5. Cam thảo truyền nhập tỳ gia

Sinh năng tả hỏa, chích hòa ôn trung

6. Hoài sơn chỉ tả, tiêu ung

Khai đàm ích thận, lại thông lý tỳ

7. Phục thần thiên bổ hư luy (tâm ly)

Tâm khai, chỉ nộ, chí trì, định kinh

8. Toan táo đa muội dung sinh

Hắc sao liễm hãn, tâm bình yên miên

9. Viễn chí tâm bổ, thần yên

Trừ kinh, quảng trí, giải phiền, khai minh

10. Thủ ô bổ thận, ích tinh

Duyệt nhan, hắc phát, cam bình, kiện cân

11. Ngũ vị chỉ khát sinh tân

Kim khô, thủy kiệt, lao nhân, kham thường

12. Trừ hàn, chỉ ẩu Đinh hương

Tâm phúc lãnh thống, thiệt thương, xỉ phùng

13. Tang bì chỉ khái, đàm hồng

Tiêu phù, tả phế, sát trùng, phù ngay

14. Tráng cân, ích tủy Thỏ ty

Mộng di, yêu thống, bổ tỳ thận dương

15. Liên tử dưỡng khí, thanh tâm

Sáp trường chỉ lỵ, hắc tầm vi lương

16. Ý dĩ tiêu thũng, lợi trường

Thiệnn trừ phế bệnh, dược cường thấp luy

17. Khiếm thực nội trĩ ngoại luy

Khai vị, tiêu thực, phúc chi, chí cường

18. Biển đậu năng giải thử thương

Hòa trung, chỉ tả, cam hương, phù tỳ

19. Hoành hành thủ tý Quế chi

Thư cân, giải biểu, tý luy, diệc bình

20. Thăng ma trừ độc giải thanh

Đề khí hạ hãm, khí hành chỉ thăng

21. Kha tử liễm phế đa năng

Sáp trường, chỉ khái, lậu băng kiêm trừ

22. Nhục khấu ôn bổ vị hư

Vận hành tả lỵ, khí hư, kiện tỳ

23. Nhũ hương chỉ thống sinh cơ

Liễu sang, hoạt huyết, sản trừ trung tiêu

24. Một dược phá huyết chỉ đông

Dạt bộc, thương tổn, thân trung, sang tường

25. Cố chỉ chỉ tả, hưng dương

Lạnh tinh, yêu thống, lao phòng, bì lung

26. Dấm tiêu tích khối sang ung

Sản hậu, huyết vựng, siêu hồng tửu chi

27. Đồng tiện ích thận nhuận cơ

Dật thương, lao khái, phế luy, giải bình

28. Thử vị khí dược tế sinh

Cách ư huyết dược hữu tình khả quan

29. Bắc đơn (mẫu đơn) vị khổ tính hàn

Thông kinh, phá huyết, tiết can hỏa trì

30. Lộc nhung tuấn bổ tinh nguyên

Tư âm, ích khí, yên trừ đái băng

31. Đương quy khả giáng khả thăng

Vĩ năng trục ứ, thân năng dưỡng điều

32. Bạch thược năng bổ, năng thu

Liễm hãn, âm huyết, chớ xa hư hàn

33. Xích thược phá huyết, tả can

Tiêu ung, liễm hãn, sản nan, nghi đình

34. Sinh địa kham liệu thai băng

Tinh khô, huyết nhiệt, cốt chưng, táo trường

35. Hồng hoa tiêu ứ, thũng sang

Thiểu năng dưỡng huyết, đa thường thông kinh

36. Đan sâm dưỡng huyết, thu phong

Sinh tân, khử cựu, băng trung, diệc trừ

37. Lộc giao chỉ khái, phù hư

Chiết thương, băng đái, tinh thư, huyết hồng

38. Xuyên khung chủ trị đầu đông

Khí trung huyết dược, khu phong thượng hành

39. Đào nhân phá huyết thông kinh

Nhuận tràng, chỉ thống, kiêm hành huyết ngưng

40. Kể ngôn dương dược vưu đa

Khinh thanh khí vị xung hòa ôn trung

41. Nhục quế huyết mạch tuyên thông

Bổ vô căn hỏa, phúc trung <đông> thấp hàn

42. Châu sa nhuận phế, thanh can

Ích tinh, thông huyết, lại an tâm thần

43. Tùng chi chỉ khát sinh tân

Thanh vị, nhuận phế, linh nhân âm cường

44. Lưu hoằng tiêu tích, thôi sang

Ấm tỳ, tráng thận, nguyên dương hư hàn

45. Kiện tỳ Bạch truật tính càn

Khư đàm, táo thấp, cách khoan hung hòa

46. Phụ tử tính chạy, trụy thai

Tứ chi quyết lãnh, khả hồi nguyên dương

47. Trừ hàn, phúc thống Càn khương

Hắc sao chỉ huyết, tổn thương kham phù

Bì năng tiêu thũng trương phù

Bào chỉ hàn tiết, thiên hồ ôn trung

48. Xạ hương kinh lạc lưu thông

Trụy thai, phạt quỉ, sát trùng, yên kinh

49. Đỗ trọng ích thận, thêm tinh

Âm cương tất bệnh, kiêm bình yên đông?

50. Thứ ngàn âm dược đa càng

Trấn kinh bổ huyết trùng trùng khả thư

51. Thục địa lao thấu kiêm trừ

Thiềm tu hắc phát, thận hư kham thường

52. Câu kỷ bổ âm tráng dương

Khu phong, minh mục, dương cường, tinh đa

53. Qui giao tư bổ thận gia

Dùng y ngược lỵ trưng hà cốt đông?

54. Đại táo điều dược, bổ trung

Lỵ mãn, ẩu thổ, bì lung, ưu thường

55. Nhân nhũ lụy nhược tiên phương

Duyệt nhan, minh mục, âm dương lưỡng toàn

56. Mạch môn hư nhiệt năng thuyên

Thanh kim, chỉ khát, giải phiền, bổ tâm

57. Ngưu tất liễm giáng tư âm

Tất, yêu,loạn <đông> thống, tiện lâm kiêm trừ

58. A giao nan hoãn khả thư

Khái nục thất huyết, huyết hư nhâm thần

59. Long nhãn cửu phục, ích âm

Qui tỳ ích khí, thông thần khai minh

60. Thung dung tuấn bổ huyết tinh

Bất trị tu dụng, khủng sinh tiện tần

61. Thân ngôn dược vị khổ tân

Ấy tà phong dược ngoại nhân khả ngừa

62. Sài hồ năng giải can thương

Vẵng lai hàn nhiệt, tích cường đầu đông

63. Tiền hồ hạ khí, khoan trung

Hóa đàm, ninh khái, đầu đông thương hàn

64. Tế tân lợi khiếu, thông quan

Thiếu âm đầu thống tán can trừ tà

65. Phong đàm tại biểu bạc hà

Khả thanh đầu mục, khả hòa cốt chưng

66. Bạch chỉ đầu thống, huyết băng

Trị dương minh chứng, lại tăng bài nùng

67. Khương hoạt ban trị du phong

Thư cân, hoạt cốt, đầu đông lại tường

68. Phục đông Độc hoạt khả đương

Năng thân cảnh hạng, lại cường tỳ luy

69. Tục đoạn năng cố tinh di

Điều kinh, tục cốt, sinh cơ, dương cường

70. Kinh giới chủ trị phong sang

Năng thanh đầu mục, năng lương huyết hồng

71. Giải câm, trừ huyễn Phòng phong

Đầu đông tiết thống, hiệu đồng tiết loan

72. Ma hoàng phát hãn thương hàn

Lý lam, định suyễn, tiêu ban, phá hà

73. Chư chư phong thấp Thiên ma

Đầu huyễn, kinh giản, cuồng tà hữu công

74. Tần bông chủ trị đầu đông

Vinh cân ,dưỡng huyết, đầu đông thân hoàng?

75. Liễm chư phong thũng Ngưu bàng

Bổ trung, chỉ khát, sang tường, tức huyên

76. Trừ phong thấp Uy linh tiên

Lịch tiết, luy thống, tý kiêm năng bình

77. Lưỡng chư kinh huyết mạn kinh

Tích đông, cốt tủy, não minh đầu toàn

78. Cúc hoa minh mục, diên miên

Thăng thanh, giáng trọc, năng yên vị trường

79. Mộc qua trừ thấp tối lương?

Giải tửu, chỉ khát, bồi cường, tất đông

80. Phòng kỷ liễm thấp, trừ hàn

Chủ trừ phế bệnh, sang trường chi loan

81. Tử tô diệc trị phong hàn

Ngạnh hạ chư khí, thai yên vị hòa

Kinh trị phong thấp Tý ma?

Tử thông đại tiểu, phá hà khoan trung

83. Trúc lịch thanh hoả, khu hàn?

Hóa đàm, chỉ khát, hung trung nhiệt phiền

84. Bạch phàn năng hóa đàm diên

Tẩy gian, giải độc, uy tiền tức sinh

85. Bối mẫu chuyên trị tỳ kinh

Trừ đàm, khai uất, cánh bình phế nuy

86. Cát cánh chỉ khái, thăng đề

Khoan trung, bổ khí, tý hầu tiết nung

87. Trúc nhự chỉ ẩu thần công

Năng trừ vị hỏa, hung trung hư phiền

88. Bán hạ táo thấp, trừ diên

Chỉ ẩu, táo thấp, lại chuyên kiện tỳ

89. Ô mai giải khát vưu kỳ?

Yên hưu, chỉ thấu, bổ luy hư phiền

90. Thử giai đàm dược loại biên

Hàn lương phẩm dược hậu đình suy minh

91. Hoàng bá tả hỏa vệ tinh

Cốt chưng thấp nhiệt, thận kinh hạ hành

92. Hoàng cầm trừ nhiệt, tiêu đinh

Khô tả phế hỏa, tư thanh đại trường

93. Năng tả thực nhiệt Đại hoàng

Trục đàm, nhuận táo, thông trường chỉ đông

94. Hoàng liên tả hỏa tâm trung

Minh mục, chỉ lỵ, sát trùng, trừ cam

95. Thạch cao thanh vị, thông lâm

Đầu đông phát khát, tiêu đàm, giải cơ

96. Khư đàm, giải uất Sơn chi

Tả khuất phục hỏa, nhiệt tùy tiện thanh

97. Trúc diệp lương huyết tâm kinh

Hóa đàm chỉ khái, khí bình, nhiệt thuyên

98. Hoạt thạch lợi khiếu, trừ phiền

Táo thấp, giáng hỏa, hữu yên thử tà

99. Huyền sâm tả hỏa thận gia

Tiêu ma, thủy thũng, điều hòa cốt chưng

100. Liên kiều phá khí, huyết ngưng

Trị sang, tiêu độc, khinh thăng, khổ hàn

101. Tri mẫu tả hỏa vi quan

Cốt chưng, liễm hãn, nhiệt an, khái trừ

102. Cát căn tửu khát kiêm thư

Phong hàn phát hãn, vị hư nhiệt phiền

103. Phác tiêu phá ứ nhuyễn kiên

Năng trừ đàm lỵ, năng thuyên nhiệt tà

104. Khổ sâm năng trị ngoại khoa

Dưỡng cam, bình vị, phá hà, tiêu sang

105. Tê giác kham giải nhiệt cuồng

Sang ung, thổ huyết, phát hoàng, giải yên

106. Hàn lương dược phẩm chư ban

Cách ngân hành tá ban ban tiêu trường

107. Trạch tả giáng khí, lợi quan

Điều trung hoãn vị, tất thường Trầm hương

108. Chỉ xác khoái khí, khoan trường

Trừ thấp, tiêu bĩ, phong tường, bì phu

109. Thanh bì trệ khí kham nhu

Tước khiên, hạ thực, dữ phù bình can

110. Sinh khương chỉ ẩu, tán hàn

Thông thần, khử uế, cánh an vị tỳ

111. Hương phụ hành khí, sinh cơ

Tiêu thực, khai uất, khả y kinh điều

112. Tửu kham hưng khiến sầu tiêu

Thiểu năng dưỡng huyết, hiu hiu tráng thần

113. Song bạch thấu khí, vị tân

Thương hàn đầu thống, tục cân, thống cường?

114. Chỉ thực phá tích chỉ đường

Đái xu, hạ bộ, xung tường, trì cang?

115. Binh lang hạ khí, sát trùng

Trừ đàm, trục thủy, điều trung, kiện tỳ

116. Thuận khí, khoan trung Trần bì

Lưu bạch hòa vị, khử đi tiêu đàm?

117. Mộc hương thăng giáng, dữ kiêm

Hành can, tả phế, dữ điều chư phong

118. Hoắc hương chỉ ẩu, ôn trung

Phong hàn, hoắc loạn, phúc đông giải trừ

119. Thanh kim, giải thử Hương nhu

Lại trừ máu mủ, thũng phù, chuyển cân

120. Chủ trừ thấp nhiệt Nhân trần

Năng tiêu cách đới, thông lâm, phát hoàng

121. Ngô thù chuyên trợ suy dương

Trục hàn, khai vị, hậu trường khả thôn

122. Thảo quả hóa bĩ, trừ nôn

Ẩu chỉ, tiêu thực, vị ôn tiêu băng

123. Thẩm lợi chư phẩm tu tinh

Dược trung chứng chủng y kinh kỷ trường?

124. Trạch tả phân lợi bàng quang

Tiêu thũng, chỉ khát, lại thường thôi sinh

125. Thông lâm, trừ thấp Trư linh

Lợi tiểu tiêu thũng, đa hành thậm thương

126. Xa tiền nhàn xích kham thường

Tiêu thông, đại thực, âm cường, tinh đa

127. Phúc bì hạ khí khả gia

Kiện tỳ, tiêu thũng, điều hòa vị trung

128. Cù mạch minh mục, bài nùng

Thôi sinh, kiêm trị tiện đông, huyết hà

129. Hổ phách lợi tiểu ý mà

Yên thần, trục ứ, dịch tà, thông lâm

130. Biển súc bưu thống, công tâm

Lại trị sang giới, thấp xâm thao trường?

131. Mộc thông lợi tiểu, nhiệt thuyên

Đã thanh tâm hỏa, cùng yên tý hầu

132. Khiên ngưu thiên tẩu thận tỳ

Tiêu trừ thũng trướng, cước bì yêu đông

Loại suy tiêu đạo kỹ càng?

Cam ôn khí vị dược lùng nghi sư?

133. Sa nhân uất đái, khả thư

Bảo thai, tiêu thực, lại khu bôn đồn

134. Thần khúc điều trung, cam ôn

Tả lỵ, kiết đái, lập thân kiện tỳ

135. Hậu phác trướng mãn khả thi

Đàm khí, tả lỵ, lai y tam gian?

136. Mạch nha tiêu thực, khoan trung

Bổ tỳ, khai vị, đái thông, huyết hành?

137. Sơn tra kiện vị, tiêu hành

Thôi sang, hỏa tích, lại thanh hung hoài

138. Trúc mễ, tần cửu vưu giai?

Giải khát, chỉ tả, vị khai thể binh?

139. Tiền hậu cang nhất bách lịch (…?)

Âm dương thuỷ hoả yên minh di đồng

140. Thứ linh giác quan tiêu thông?

Tử nhân minh giả, khí dung thất thường


"Tài liệu chép tay, đã sao đi sao lại đã nhiều lần, không tránh khỏi sai sót. Bạn nào biết được chỗ nào sai hoặc thiếu sót thì giúp mình sửa bằng cách để lại bình luận ở bên dưới nhé. Cảm ơn +Tài Lê đã cung cấp tài liệu này"