Tránh tai nạn

Muốn cho thôn xóm được yên

Mỗi người đều phải giữ gìn cùng nhau

Đề phòng trộm cướp binh đao

Là điều khó tránh người nào chẳng lo

Ấy là những việc bất ngờ

Thật ra vốn có nguyên do rõ ràng

Khó nghèo ghét kẻ giàu sang

Kẻ ăn không hết, người làm chẳng ra

Kẻ thì gác tía xướng xa

Người thì đói rét kêu la khắp đường

Thà rằng bạo động bất lường

Còn hơn chết đói nằm đường thối thây

Bệnh đời sâu sắc lắm thay

Tây y không dễ với tay ngăn ngừa

Sửa mình lương thiện cần cù

Không chèo chẳng ngã, không giàu chẳng nguy

Mặc đời những truyện thị phi

Bỏ lòng lợi dục sợ gì tai ương


Chí như ẩu đả đao thương

Giết nhau, đầu độc vẫn thường xảy ra

Lòng tham không đái khôn dò

Chỉ vì danh lợi, dâm tà xui nên

Lại còn gieo hoạt vu oan

Đốt nhà hại của dã man vô cùng

Chỉ vì nông nổi ác tâm

Làm người đau khổ, hoạ thâm về mình

Tội chi thắt cổ trầm mình

Dù người ức iếp, quyên sinh thiệt đời

Chi bằng nhẫn nhục cho rồi

Lòng mình ngay thằng, có thời giải oan

Ở đời tai hoạ đa đoan

Biết lường tiến thoái biết dừng khỏi nguy

Can qua tham khốc thường khi

Tranh quyền cướp nước chỉ vì mộng tham

Mưu thâm thì hoạ cũng thâm

Hại nhân, nhân hại, tất nhiên, khôn ngừa


Anh hùng lỡ bước sa cơ

Hùm thiêng mắc bẫy, nào ngờ chết toi

Chớ nên tàn bạo ở đời

Lòng mình không muốn thì người nào dung

Chớ nên cậy thế oai hung

Lòng người không phục, đến cùng vẫn nguy


Chớ nên thám hiểm hiếu kỳ

Đứng đi cẩn thận sợ gì chiết thương (què xương)

Chớ nên lặn vực chui hang

Nhỡ khi chuột rút, xà lang hại mình

Chớ vì quyền lợi tranh giành

Hại nhân ích kỷ mà thành oan gia

Chớ nên đấu sức ganh đua

Ngoài phòng tai nạn, trong ngừa tổn thương


Lưới chài săn bắn phải phong

Biến khơi, rừng rậm, tố dông lạc đường

Đừng nên táo bạo không chừng

Sông sâu chớ lôi, đò đầy khoan sang

Thú trùng tác hại cũng thường

Há không nghĩ đến những phương thuốc phòng

Chó dại thì nó chay rông

Ăn nhầm nọc độc ngoài đồng phát điên

Thường nên nhốt lại đừng quên

Hết đường tiếp xúc nhiễm truyền được sao


Đề phòng chấy rận thế nào

Cần nên tắm gội chải đầu luôn luôn

Rận thì nên giặt áo quần

Hột na trừ chấy vài lần hết ngay

Vôi đá sát trùng xưa nay

Trừ giun, diệt đỉa ta hay thường dùng

Trục đỉa thì dùng mật ong

Nó còn dùng để trục trùng vào tai

Thuốc chuột dùng rễ Hương bài

Trừ sâu: thuốc lá, trừ ruồi: Ngề, vôi

Trừ rệp: bồ kết, hoa nồi

Hun nhà trừ muỗi, dùng Bèo, lá Xoan

Đề phòng rết cắn không quên

Giường nằm phải có che phên làm trần

Nhà giàu đã có mùng màn

Sợ gì rết muỗi mà bàn mà lo

Mắm tương trong vại trong vò

Tự sinh ròi bọ, lò mò bò lên

Dùng là Bọ mắm bỏ trên

Bọ bâu lên lá ta bèn vứt đi

Lá này giã bỏ trước khi

Phòng ngừa sinh bọ có bề tốt hơn

Miệng vò bịt vải luôn luôn

Ruồi lằn không đậu lại càng tốt thay

Ong bu chớ đập mà nguy

Một con bị chết cả bầy đốt luôn

Đề phòng xà thú vào vườn

Trồng cây Ruốc cá xung quanh hàng rào

Lại con trừ đỉa dưới ao

Thường lấy xương ngựa bỏ vào cũng hay



Vệ sinh quyết yếu - Hải Thượng Lãn Ông