Điều hòa - chuyển hóa Calci

I. Chuyển hóa Calci:


- 40% calci từ thức ăn được hấp thu ở ruột qua một hệ thống đặc biệt phụ thuộc Vitamin D.

- Calci được đào thải theo đường tiểu tiện và đường tiêu hóa. Lượng Calci trong nước tiểu được quyết định bởi sự tái hấp thu chủ động của ống thận dưới tác dụng của hormon tuyến cận giáp, do đó chỉ một phần rất nhỏ Calci bị đào thải ra ngoài.

II. Điều hòa chuyển hóa Calci:


3 hormon chủ yếu liên quan tới điều hòa chuyển hóa chất khoáng ở xương là:
   - Hormon tuyến cận giáp (PTH)
  -  Calcitonin
   - Vitamin D
   - Ngoài ra còn có Estrogen và Testosterol.


Calci and Vitamin D




1. Hormon tuyến cận giáp (PTH):
- Tại xương:
   PTH tác dụng lên tế vào xương và tế bào tạo xương :
   Hoạt hóa bơm Calci ở màng các tế bào này--------> giải phóng Calci từ dịch xương vào máu.
   Kích thích và tăng số lượng các tế bào huỷ xương------> giải phóng ion calci vào dịch xương.

- Tại thận: 
   PTH tác động lên ống thận-----------> giảm tái hấp thu phosphat và tăng tái hấp thu ion Ca2+.

- Tại ruột:
   PTH tăng tạo 1,25 - dihydroxy - cholecalcilferol -----------> giúp hấp thu Calci tại ruột.

Tóm lại: dưới tác dụng của PTH, calci huyết tăng và phosphat máu giảm. Khi lượng Calci máu tăng đến mức độ nào đó thì xuất hiện cơ chế feedback-----------> tuyến cận giáp giảm bài tiết PTH.

2. Calcitonin: (Hormon tế bào cạnh nang tuyến giáp)
-  Ức chế và làm giảm số lượng tế bào hủy xương--------> giảm Calci huyết và tăng lắng đọng Calci ở xương.

3. Vitamin D:
     (Xem bài: Chuyển hóa Vitamin D)
     Hormon 1,25 - dihydroxy - cholecalciferol (còn gọi là Calcitrio) có vai trò hấp thu Calci tại ruột và calci hóa chất nền xương tại xương.

4. Estrogen: 
  - Tăng hoạt động của các tế bào tạo xương.
  - Kích thích gắn đầu xương vào thân xương.
  - Tăng lắng đọng Calci - phosphat ở xương ------> nở rộng xương chậu.

5. Testosterol:
  - Tăng tổng hợp khung Protein của xương.
  - Phát triển và làm cốt hóa sụn liên hợp ở đầu xương dài-------> làm dày xương.
  - Tăng lắng đọng Calci - phosphat ở xương----------> hẹp đường kính, tăng chiều dài và sức mạnh khung chậu.