Ở núi
Phong Khê đất Thục có giống
Đười Ươi, mặt như mặt người, biết cười, biết
nói. Máu nó
dùng để nhuộm
mùi, không bao giờ
phai, nên người ta lừa bắt nó.
Tính đười
ươi thích uống rượu,
thích đi guốc. Người
ta biết thế,
đem rượu và guốc ra
bày la liệt ở quãng
đồng không, rồi đi nấp
một chỗ. Đười Ươi ngửi hơi rượu, kéo nhau ra thấy rượu, thấy guốc, biết rằng
dử mình bèn chửi
rủa người lập đánh bẫy, và nói thậm tệ đến cả ông
cha người ấy. Đoạn bảo
nhau đi, lẩm nhẩm nói chớ
có mắc mưu
cái loài khốn nạn chực hại mình… Song đã đi mà vẫn
ngoảnh lại, rồi bảo nhau:
“Ta thử
nếm xem tưởng không hại gì”
Tay chấm
miệng mút, bén mùi làm mãi, thành say sưa mờ
mịt, quên cả lời khôn, lẽ phải
bấy lâu giữ gìn, chếnh
choáng nghiêng ngả, nói nói, cười cười, chân đưa vào guốc thất
thểu đi…
Người nấp
bấy giờ đổ
ra thì Đười
Ươi lảo đảo chạy,
con ngả nghiêng, con ngã ngửa, người ta bắt
sạch không sót con nào.
Than ôi!
Biết rõ người
ta lừa gạt mình
mà cứ tham lam mê
muội để đến nỗi mắc lừa người
ta mà mất
mạng. Ngu lắm thay!
Thật là ngu lắm thay!
Diêu
Dung
GIẢI
NGHĨA
Thục :
tức là Thục Quân ở về đất Tứ Xuyên bây
giở
LỜI BÀN
Rượu
chè, thuốc phiện, cờ
bạc, trai gái… ở đời có bao
nhiêu sự đam mê, tuy vẫn biết là
tai hại mà khốn cái tính ngây, cái máu mê nó
như có ma lực vẫn xui giục
run rủi ta rủ nhau đua
nhau mà tìm
đến, mà say đắm, có khi tai
hại cũng không
chừa. Than ôi! Còn ở
trên bờ
vực sâu, mà không
biết giữ, thì đến
lúc lăn xuống, ăn năn sao
cho kịp! cổ nhân đã
có câu: “Nhất
thất túc, thành thiên
cổ hận: tái hồi đầu, thị bách niên thân” nghĩa là : Lỡ bước một phen
nghìn đời ôm hận;
quay đầu nhìn lại chín suối
ngậm ngùi. thật đáng
ghê thay, cho nên người ta phải
cẩn thận giữ
mình, khi đã biết
sự đam mê
có thể tai
hại mình
được thì
cố tự chủ, tự trị, mà hãm mình
lại ngay, chớ để cho nhân dục
thắng được thiên lý thì phí cả đời người