Bài thơ mô tả các loại mạch

Mạch Phù chạy nổi trong da
Nhẹ tay đã thấy hình ra lá hành

Trầm thì ấn sát đã đành
Ấn nặng tay xuống càng rành rõ thêm

Mạch Trì vừa chậm vừa êm
Mỗi hơi thở thấy dưới trên ba lần

Sác nhanh hơn trì bội phần
Trì ba, Sác sáu có lần còn hơn

Hoạt đi ruồng chạy ruột trơn
Hình như chuỗi hạt qua luôn rõ ràng

Sắc rít cờn cợn gằn sang
Như dao cạo vỏ tre ngang khó lòng

Đại phù to quá mạch Hồng
Nhưng khi ấn mạnh lại không lực gì

Hoãn đi hòa hoãn tựa trì
Hoãn thì bốn chuyến, Trì thì ba thôi

Hồng như nước lụt quấn trôi
Bên tay cuồn cuận lôi sóng lùa

Thực thì đầy đặn đong đưa
Nhẹ tay hay nặng cung khua dạt dào

Huyền găng cung thẳng dây sao
Nhẹ tay hay nặng khác nào dây cung

Khẩn quay quăn quản lạ lùng
Đầu dây uyển chuyển sợi chùng xở ra

Tràng (trường) dài quá bộ vị là
Khắp quan thốn xích cả ba đều dài

Khâu hai đầu có cả hai
Rỗng như rau muống có ngoài không trong

Mạch Vi nhỏ xíu khó thông
Hình như tơ nhện lúc không lúc về
Ly ty phảng phất khôn chê
Lơ thơ đôi đoạn như tơ về mồng

Tế đều nhỏ xíu nhưng thông
Lớn hơn vi chút lại không thất thường

Nhu mềm yếu ớt lạ dường
Nhẹ tay còn có, nặng dường như không

Nhược càng yếu đuối lông bông
Nhẹ còn hơi thấy nặng không thấy gì

tuy rộng lớn thần kỳ
Nhẹ tay thấy lớn, nặng thì biến đâu

Cách như mặt trống da trâu
Nhẹ tay hay nặng mạch hầu thẳng băng

Động như hạt đậu phải chăng
Lắc lư nguyên chỗ, lằng nhằng trước sau

Tán tan tản mác cũng rầu
Lúc không lúc có chạm đầu ngón tay

Phục chìm sát cốt mới hay
Âm dương bí trắc mạch này cũng nguy

Tuyệt như tuyệt đứt còn chi
Day tay nặng nhẹ không khi nào còn

Đoản thì ngắn ngủi cỏn con
Thốn chưa khắp thốn, xích còn được bao

Xúc gằn lui tới lao xao
Chợt nhanh chợt chậm gắt gao lạ lùng

Kết thì ngẽn khó đi thông
Tự nhiên ngừng lại, lại không được bền

Đại (đổi) đi dít mỏng nhão mềm
Một hai ba bốn (chục) nghỉ êm một lần

Mạch xem cốt phải tinh thần
Tinh vi diệu quyết dần dần nghiệm ra

Cứu người phúc đẳng hà sa
Biết được sung sướng để ta giúp đời

(Phương pháp xem mạch theo Đông Phương - Nguyễn Văn Minh)