I. Cái đỉnh
Nước Lỗ
có một cái đỉnh rất quý. Nước Tề bắt
phải đem dâng. Vua Lỗ tiếc
lắm, cho làm một cái đỉnh giả đưa sang.
Vua Tề
bảo:
Phải có
Nhạc Chính Tử đem đỉnh sang nói, thì ta
mới tin. Vua Lỗ cho gọi Nhạc Chính Tử đến,
bảo đi.
Nhạc Tử
Chính hỏi:
Sao
không đưa đỉnh thật? Vua Lỗ nói:
Ta quý
cái đỉnh ấy lắm. Nhạc Tử Chính thưa:
Nhà vua quý cái
đỉnh ấy thế
nào thì tôi
quý cái đức “Tín” của
tôi như thế.
Sau đó
vua Lỗ phải đưa đỉnh thật Nhạc Chính Tử mới chịu đi.
II. Thanh gươm
Quý Trát
là con vua nước Ngô đi du lịch các nước.
Khi qua nước Từ vào thăm vua Từ. Vua Từ thấy Quý Trát có thanh gươm báu, muốn
xin mà chưa dám nói, Quý Trát
trong bụng cũng định
cho mà chưa dâng được, vì
cuộc du
lịch chưa xong. Khi ở nước
Tần về, thì
vua Từ đã mất
rồi. Quý Trát không biết
làm thế nào, đành phải
đem gươm đến
treo chỗ gốc cây bên mộ vua Từ,
rồi trở về.
GIẢI
NGHĨA
Nhạc
Chính Tử: người nước Lỗ thời Xuân Thu học trò thầy Tăng Tử
Quý
Trát: con út vua Ngô, một bậc danh
nhân thời Xuân Thu
LỜI BÀN:
Nhạc Chính
Tử không chịu đem cái
đỉnh giả. Quý Trát
không chịu về không cho
gươm, đều là những
người biết trọng
chữ “Tín” cả. Giá
không nói là thật đã quý, mới hứa trong
bụng mà cố làm cho được lại quý hơn nữa. Ôi! Xưa nay
chữ tín có giá biết ngần
nào! Chữ tín liệt rõ
trong ngũ
thường, người ở đời giao
thiệp cốt lấy chữ tín
làm chủ. Cho nên cổ nhân có những
câu như: “Nhân vô tín bất
lập”(Khổng Tử) nghĩa là không có
tín thì
không đứng được ở đời. “Tín vi
quốc chi bảo”(Tấn Văn Công) nghĩa là tín
là cái báu của cả nước.